Son günlerde bazı iktidar sözcülerinin dile getirdiği iddialarla ilgili olarak aşağıdaki hususların kamuoyu ile paylaşılmasında yarar görülmektedir.
1- İETT İşletmelerinin mevcut ihaleleri;
İETT İşletmeleri Genel Müdürlüğü olarak; çok büyük bir kısmını açık ihale usulü ile gerçekleştirdiğimiz mal ve hizmet alım ihalelerimizde, rekabetin sağlanabilmesi temel amaçlarımızdandır.
Tutar bazında, gerçekleştirdiğimiz açık ihalelerin, toplam ihalelerimiz içindeki payı, 2019 yılında %74 iken; 2020 yılında %80’e; bu yıl da %91’e yükselmiştir.
Araç bakım hizmet alım sürecimizin mevcut durumu aşağıdaki tabloda belirtilmektedir. Tamamı açık ihale usulü ve kamu ihale kurumu gerekleri çerçevesinde gerçekleştirilmiş olan 18-22 ay süreli bakım ihalelerimizde, en az 30 civarı ilgili firma EKAP sistemi üzerinden doküman almış olup; her bir ihale için en az 3 istekli firma da fiyat tekliflerini sunmuştur.
İETT araçlarının bakımları, katılmış oldukları açık ihalelerde verdikleri tekliflerin, en düşük fiyat teklifi olması nedeniyle, uygun görülmesi sonucu girdikleri ihaleleri kazanan 5 farklı firma tarafından gerçekleştirilmektedir.
İETT Genel Müdürlüğü’nün yaptığı hizmetler, yolcuların toplu ulaşım ihtiyaçlarını karşılamak için kamu yararı gözetilerek yapılan, sürekli ve düzenli çalışmalardır. Bu çalışmaların kesintiye uğramadan devam edebilmesi için, ihalelerde teklif çıkmaması, şikayet-itirazen şikayet ve mahkeme süreçleri aşamalarında, Kamu İhale Genel Tebliğinin 20. Maddesine istinaden 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunun 21 (b) pazarlık usulü ile hizmetin devamlılığı sağlanmıştır.
Örneğin;
Danıştay 13. Dairesince E: 2020/2809 K: 2021/1335 nolu kararında 2019/706648 ihale kayıt numaralı “5.115.000 km Şehir İçi Toplu Taşıma Hizmet Alım İşi (Kurtköy)” dava konusu ihalenin pazarlık usulü ile gerçekleştirilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Aynı şekilde;
Danıştay 13. Dairesince E: 2020/3373 K: 2021/1333 nolu kararında 2020/212646 ihale kayıt numaralı “7.500.000 km Şehir İçi Toplu Taşıma Hizmet Alım İşi ” dava konusu ihalenin pazarlık usulü ile gerçekleştirilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
4734 Sayılı Kamu İhale Kanunun temel ihale usulü olan açık ihale usulü ile ihaleler gerçekleştirilmiş, açık ihale ile çıkılan ihalelere şikayet veya itiraz şikayet başvurusu veya iptal olduğunda kısa süreli pazarlık ihaleleri yapılmış olup, ihalelerde saydamlık, rekabet, eşit muamele, güvenilirlik sağlanmıştır.
4734 Sayılı Kamu İhale Kanunun 21(b) maddesi pazarlık usulü ile gerçekleştirilmesinde Kamu İhale Kanuna ve Kamu İhale Genel Tebliğine uygun olarak gerçekleştirilmiş olup, mevzuata aykırılık veya kamu zararı bulunmamaktadır.
2-İhalelerde rekabetin olmadığı, teklif sayısının ve tenzilatın az olduğu konusu;
2021/UH.II-686 (31.03.2021) karar nolu Kamu İhale Kurulu Kararında özetle “…..yapılan teklif değerlendirmeleri sonucunda ihalede tek geçerli teklifin kalmasının rekabetin oluşmadığı anlamına gelmeyeceği, söz konusu teklifin de yaklaşık maliyetin altında olduğu göz önüne alındığında idarece ihalenin Kamu İhale Kanunu’nun temel ilkeleri gerekçe gösterilerek iptal edilmesi işleminin yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.” şeklinde olup, KİK’in pek çok kararında tek geçerli teklifin bile kabul edilebileceği yönünde kararı mevcuttur.
Oysa, İdaremizce gerçekleştirilen tüm açık ihalelerde birden fazla istekli firma teklifte bulunmuş ve yaklaşık maliyetin altında en düşük geçerli teklif veren firmalar ile sözleşme imzalanmıştır.
Hatta; belirtmiş olduğumuz şartlarda gerçekleşen ihalede oluşan, yaklaşık maliyetin üzerindeki en düşük fiyatlar da mevzuat kapsamında yapılacak değerlendirmeye göre kabul edilebilir fiyattır. Örneğin, İdaremiz tarafından geçmiş yıllarda düzenlenmiş olan 2017/36298 kayıt nolu ihalede yaklaşık maliyetin %3.3 üstünde teklif veren firma ile sözleşme imzalanmıştır.
Basiretli tacir olarak ihaleye teklif veren firmalar piyasa koşullarına ve ihale şartnamelerine uygun tekliflerini hazırlamakta olup,(ihale şartnamelerinde personel sayısı, araç sayıları ve yapacağı km belli olduğundan serbest piyasa koşullarında maliyetlerini hazırlamakta olup, yaklaşık maliyet hesaplamaları da piyasadan teklif alınarak ortalama maliyetler bulunarak yapıldığından yaklaşık maliyete yakın tekliflerin verilmesi hayatın olağan akışına uygundur.
3- Mercedes Benz Türk A.Ş. (MBT) firmasının ihaleye katılımının engellendiği iddiası;
İhaleye katılımı engellendiği iddia edilen Mercedes Benz Türk A.Ş. (MBT), Metrobüs Hattında Hizmet veren araçlar için İdaremiz tarafından 07.12.2020 tarihinde yapılan 2020/583076 ihale kayıt numaralı 18 ay süreli, “99.279.000 km Otobüs (249 adet Capacity, 315 adet Conecto G) Bakım ve Onarımı Hizmet Alımı İhalesine” katılım sağlamış ancak hem yaklaşık maliyetin üzerinde teklif verdiğinden hem de en avantajlı teklifi veren firmaya göre %46 yüksek (163.688.580, 00 TL ) teklif verdiği gerekçesi ile MBT firmasının teklifi ihale komisyonunca değerlendirme dışı bırakılmıştır.
Bahse konu ihale, farklı firmaların itirazen şikayet başvurusu üzerine Kamu İhale Kurulunun 30.12.2020/UH.I-2213 ve 2020/UH.I-2214 nolu kararları ile iptal edilmiştir.
İptal edilen ihalenin ardından, yeni açık ihale yapılıncaya kadar 4734 Kamu İhale Kanunu 21-b maddesine göre pazarlık usulü ile 2 ay süreli ara ihale gerçekleştirilmiş ve ihaleyi kazan MBT ile 31.03.2021 tarihine kadar sözleşme imzalanmıştır.
Yeni açık ihale 11.03.2021 tarihinde 2021/64219 ihale kayıt numaralı 22 ay süreli, “137.621.000 km Otobüs (249 adet Capacity, 389 adet Conecto g) Bakım ve Onarımı Hizmet Alımı İhalesi” yapılmıştır.
MBT firması tarafından bu ihaleye de katılmıştır. Ancak teklifi yine hem yaklaşık maliyetin üzerinde kalmış, hem de en avantajlı teklife göre %9 oranında yüksek (49.982.240,00 TL) olması ayrıca ihale evrakları incelendiğinde de MBT firmasının teklifi, ihaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri başlıklı 7.1 maddesi gereğince “Tüzel Kişilerde Ortaklık Bilgilerine ve Yönetimdeki Görevlilere İlişkin Son Durumu Gösterir Belgede Teklif Vermeye Yetkili Kişinin Kaşe ve İmzasının bulunmadığı” tespit edildiğinden İdari Şartnamenin tekliflerin değerlendirilmesi başlıklı 31.5 maddesine istinaden değerlendirme dışı bırakılmıştır.
Dolayısıyla, ihalelerde teklif veren MBT firmasının engellenmesi gibi bir durum söz konusu değildir ve bu konuda MBT tarafından idaremize veya Kamu İhale Kurumuna yapmış olduğu herhangi bir şikayet de bulunmamaktadır.
Özetle; İhalelerin tamamında; ihale yeterlik koşullarını sağlayan ve yaklaşık maliyetin altında en uygun geçerli teklifi veren firmalarla sözleşme yapılarak kaynakların etkin ve verimli kullanılması sağlanmıştır. Buna rağmen, 150 yıllık Kurumumuzun isminin Gazi Meclisimizde uygunsuz ihaleler konusu ile gündeme gelmiş olmasından dolayı üzüntülerimizi bildirir, konuya ilişkin tüm belge ve bilgilerin devletimizin yetkili birimlerinin denetimine açık olduğunu beyan ederiz.
Saygılarımızla kamuoyunun bilgilerine sunarız.
İETT GENEL MÜDÜRLÜĞÜ